Szkolny budżet partycypacyjny (SBP) to rozwijające się w Polsce narzędzie edukacyjne. Angażuje uczniów w procesy decyzyjne na poziomie szkoły oraz rozwija ich kompetencje obywatelskie.
Czy warto dołączyć do grona realizatorów SBP?
Doświadczenia naszej Fundacji pokazują, że zainteresowanie tym mechanizmem stale rośnie, zarówno ze strony szkół, jak też samorządów lokalnych. Obserwujemy to zarówno na poziomie lokalnym, jak też krajowym i międzynarodowym.
Rozwój na poziomie lokalnym
- Tylko w mijającym roku szkolnym wdrażaliśmy szkolny budżet w gminie Wasilków i wszystko wskazuje na to, że będzie to trwałe narzędzie partycypacyjne adresowane do młodych ludzi w 3 szkołach tej podbiałostockiej gminy.
- Miasto Białystok będzie wdrażać SBP w 20 szkołach ponadpodstawowych w mieście. Obecnie Fundacja SocLab szkoli przedstawicieli tych szkół, by od września mogły rozpocząć się tam działania.
- Również w niewielkiej gminie Radziłów samorząd postanowił wypróbować to narzędzie edukacji obywatelskiej w szkole podstawowej i ma za sobą pierwszą udaną edycję.
Rozwój na poziomie krajowym
Pisaliśmy już w w innym artykule o miastach, w których szkolne budżety są trwałym elementem polityki młodzieżowej. Są to m.in. Kraków, Lublin, Warszawa, Mrągowo czy Tychy. Osoby i organizacje, które popularyzują ten mechanizm nie miały dużych możliwości na wymianę doświadczeń poza Forami Praktyków Partycypacji, gdzie od kilku lat temat SBP się regularnie pojawiał. Okazało się jednak, że potrzeba sieciowania i wzajemnego inspirowania się i dyskusji jest jednak większa, stąd miasto Kraków zainicjowało i zorganizowało Kongres Szkolnych Budżetów Obywatelskich, który odbył się w marcu i zgromadził kilkudziesięciu praktyków SBP z całej Polski.
Rozwój w skali międzynarodowej
Szkolne budżety są implementowane w różnych zakątkach świata i zyskują na popularności. W maju mieliśmy okazję spotkać się w gronie praktyków SBP z całego świata podczas dorocznego spotkania międzynarodowej organizacji People Powered w Warszawie. Rozmawialiśmy o tym, jak rozwijać szkolne budżety i badać ich wpływ i efekty. W ramach organizacji powstanie podgrupa, której celem będzie właśnie rozwój tego mechanizmu partycypacji.
Wskazówki dla zdecydowanych
Jeśli chcesz dołączyć do grupy osób, które wykorzystują szkolny budżet partycypacyjny jako narzędzie edukacji do demokracji, przygotowaliśmy dla Ciebie zestaw wskazówek i porad, które pomogą Ci lepiej przygotować się do wdrożenia tego procesu.
Zdobądź wiedzę na temat SBP
- Pierwszym nieodzownym krokiem do skutecznego wdrożenia SBP jest zdobycie wiedzy na temat idei i modeli SBP, standardów oraz dobrych praktyk.
- Na naszej stronie internetowej znajdziesz podręcznik oraz narzędziownik z gotowymi do użycia materiałami. Są tam m.in. szablony dokumentów, scenariusze zajęć, a nawet gra karciana! Z tym materiałami pracujemy na co dzień w naszych projektach.
- Na stronie www.youthpb.eu znajdziesz też mapę z opisanymi praktykami nie tylko z Polski, ale też Europy i USA. Wykorzystaj to jako możliwość inspiracji.
- Na naszym kanale Youtube znajdziesz kilkanaście filmików na temat SBP. Możesz je wykorzystać do poszerzenia swojej wiedzy, gdy przygotowujesz się do realizacji SBP lub użyć podczas samego procesu w szkole do działań edukacyjnych dedykowanych społeczności szkolnej.
Fundacja SocLab od 2020 roku oferuje szkołom możliwość udziału w projektach edukacyjnych. Śledź naszą stronę i media społecznościowe, by nie przegapić możliwości wsparcia. Już jesienią startujemy z nowym projektem dotyczącym SBP w powiecie białostockim. Wszystkie szkoły z Białegostoku mają też możliwość skorzystania jesienią z naszego wsparcia eksperckiego oraz udziału w konferencji edukacyjnej. Jeśli interesuje Cię ta możliwość, skontaktuj się z nami. Możemy również zorganizować dla Twojej instytucji dedykowane szkolenie lub ich cykl.
Zbuduj poparcie dla idei wśród kluczowych osób
- Kluczowe dla sukcesu SBP jest zdobycie poparcia wśród osób mających wpływ na życie szkoły. W rozmowie z dyrekcją i nauczycielami warto przedstawić korzyści płynące z wdrożenia SBP
- Możesz zorganizować szkolenie dla nauczycieli, zaprosić doświadczonego praktyka SBP, by rozjaśnił ewentualne wątpliwości
Stwórz zespół koordynujący
Efektywne wdrożenie SBP wymaga powołania zespołu koordynującego, którego zadaniem jest przygotowanie i realizacja wszystkich etapów procesu i zadbanie o kwestie proceduralno-organizacyjne:
- przeszkolenie: zespół powinien być przeszkolony, by mieć odpowiednie przygotowanie i narzędzia do swojej pracy
- równowaga: zespół powinien składać się zarówno z uczniów, jak i nauczycieli, co pozwoli na większy wpływ młodzieży na proces oraz wpłynie na rozwój ich kompetencji
- role i odpowiedzialności: jasno określ role i odpowiedzialności poszczególnych członków zespołu, co usprawni realizację.
Zaplanuj szczegółowo wszystkie etapy SBP i bądź elastyczny w działaniu
Dobrze zaplanowany proces to klucz do sukcesu. Zwróć szczególną uwagę na:
- harmonogram: opracuj szczegółowy harmonogram działań, obejmujący wszystkie etapy – od działań informacyjnych, poprzez zgłaszanie projektów aż po ich realizację.
- elastyczność: bądź przygotowany na wprowadzenie zmian i dostosowanie planu w odpowiedzi na nieprzewidziane okoliczności.
Korzystaj z wsparcia doświadczonych realizatorów SBP
Nie bój się korzystać z pomocy tych, którzy mają doświadczenie w realizacji SBP. Można to zrobić w formie:
- mentoringu: nawiąż kontakt z doświadczonymi koordynatorami SBP, którzy mogą służyć radą i wsparciem. Możesz skontaktować się również z nami.
- grup tematycznych: poszukaj grup tematycznych zajmujących się tym zagadnieniem. Jedną z nich prowadzimy jako Fundacja SocLab: Szkolne budżety partycypacyjne
- sieciowania: szukaj okazji do rozmowy z innymi praktykami, np. podczas, Forum Edukacji Obywatelskiej w Białymstoku (Fundacja SocLab), Forum Praktyków Partycypacji (Fundacja Stocznia) czy Kongresu Szkolnych Budżetów Obywatelskich (Miasto Kraków).
Wdrożenie szkolnego budżetu partycypacyjnego to proces wymagający zaangażowania, planowania i współpracy. Zdobycie odpowiedniej wiedzy, budowanie poparcia, stworzenie zespołu koordynującego, szczegółowe planowanie oraz korzystanie z doświadczeń innych to kluczowe elementy, które pozwolą na skuteczną realizację SBP. Dzięki temu narzędziu uczniowie mają możliwość rozwijania swoich umiejętności obywatelskich i uczestniczenia w procesach decyzyjnych, co przyczynia się do ich lepszego przygotowania do dorosłego życia w społeczeństwie demokratycznym.
Autorka: Agnieszka Maszkowska
Artykuł powstał w ramach projektu „Wydział Partycypacji”.
Program dofinansowany ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA). Unia Europejska ani EACEA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.
