Czy młodzi ludzie naprawdę mają wpływ na rzeczywistość, w której żyją? Czy ich głos jest słyszany i brany pod uwagę przy podejmowaniu decyzji społecznych i politycznych? Dzięki narzędziu GYPI – Global Youth Participation Index – możemy wreszcie odpowiedzieć na te pytania na podstawie twardych danych, a nie przypuszczeń.
Co to jest GYPI?
GYPI, czyli Global Youth Participation Index, to pierwsze na świecie narzędzie, które mierzy poziom uczestnictwa młodych ludzi w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym. Projekt powstał w ramach programu WYDE Civic Engagement, wspieranego przez Komisję Europejską, i pozwala na porównanie sytuacji młodzieży aż w 141 krajach.
To, co wyróżnia GYPI, to sposób jego tworzenia – młodzi ludzie byli zaangażowani w proces projektowania od samego początku. Ich perspektywa, doświadczenia i potrzeby zostały uwzględnione w konstrukcji wskaźników. To nie tylko miernik – to przykład partycypacji w praktyce.
Jak działa GYPI?
GYPI opiera się na 42 zmiennych, które pogrupowano w cztery główne wymiary:
- Socjoekonomiczny – bada takie aspekty jak zatrudnienie, dostęp do edukacji i szanse rozwoju.
- Przestrzeń obywatelska – analizuje m.in. warunki działania organizacji młodzieżowych, wolność wypowiedzi i zgromadzeń.
- Sprawy polityczne – ocenia obecność młodych w instytucjach publicznych, partiach i na scenie politycznej.
- Wybory – przygląda się barierom oraz szansom udziału młodzieży w procesach wyborczych.
Każdy kraj otrzymuje ocenę w skali od 1 do 100 w każdej z kategorii. Następnie z tych wyników oblicza się średnią – i to ona stanowi ogólny wynik GYPI dla danego kraju.
Co mierzy, a czego nie?
GYPI nie bada poziomu zaangażowania młodzieży jako takiego. To ważne! Niski wynik nie oznacza, że młodzi są bierni czy niezainteresowani. Wskazuje natomiast na to, czy system i struktury dają im realną szansę uczestnictwa i wpływu.
GYPI mierzy m.in.:
- warunki strukturalne – czy państwo tworzy przestrzeń do aktywności młodych?
- bariery instytucjonalne – czy młodzież nie jest systemowo wykluczana z procesów decyzyjnych?
Niski wynik może być efektem takich barier jak:
- wysokie progi wiekowe w wyborach
- brak młodzieżówek w partiach politycznych
- niska jakość edukacji obywatelskiej
- trudności w dostępie do głosowania
Dlaczego GYPI to przełom?
Dla młodych: GYPI to nie kolejny raport do szuflady. To mapa drogowa, która pozwala zobaczyć, gdzie leżą prawdziwe przeszkody i jak można je pokonać. Pomaga argumentować potrzebę zmian tam, gdzie to najbardziej potrzebne.
Dla organizacji i decydentów: To kompas, który wskazuje obszary wymagające natychmiastowej uwagi. Dzięki GYPI można planować działania nie na podstawie intuicji, ale konkretnych danych.
Dla badaczy: GYPI to najobszerniejszy na świecie zestaw danych dotyczących partycypacji młodych – narzędzie do analizy globalnych trendów i porównań międzynarodowych.
I co dalej?
GYPI pokazuje, gdzie młodzież realnie współdecyduje, a gdzie ma tylko pozory wpływu. Ale co ważniejsze – to narzędzie nie służy jedynie diagnozie. Jest zaproszeniem do działania. Pokazuje, że można (i trzeba) projektować rozwiązania, które umożliwią młodym pełne uczestnictwo we wszystkich wymiarach życia publicznego.
W świecie, który często mówi o młodych bez młodych, GYPI przywraca im głos. Warto się z nim zapoznać – i zacząć z niego korzystać.
Autorka wpisu: Agnieszka Morozowska
