Katarzyna Sztop-Rutkowska
W świecie, gdzie demokracja przedstawicielska spotyka się z coraz większymi wyzwaniami, rola innowacji demokratycznych staje się przedmiotem gorących dyskusji. Z zainteresowaniem przyglądamy się temu zagadnieniu. A szczególnie sposobom, w jakie można przekonać decydentów do otwarcia się na nowe, innowacyjne formy partycypacji obywatelskiej. Nowy raport Engaging with political decision-makers about democratic innovation in Germany, France, and the UK rzuca światło na te kwestie. Oferuje również cenne wskazówki dla wszystkich zainteresowanych głębszą integracją społeczeństwa obywatelskiego w procesach decyzyjnych.
Kluczowe wnioski z raportu
- Innowacje demokratyczne nie są priorytetem. Dla większości decydentów politycznych innowacje demokratyczne nie są traktowane jako sprawa priorytetowa. Choć nie wyrażają oni otwartego sprzeciwu wobec nich, wskazują raczej, że trzeba wzmacniać to co działa teraz.
- Brak rozpoznawalności „marki” innowacji. Decydenci nie zawsze rozumieją innowacje demokratyczne jako spójny zestaw narzędzi lub koncepcji, mogą znać poszczególne rozwiązania. To co jest oczywiste dla ekspertów – osób zajmujących się partycypacją, dla polityków może być „ziemią nieznaną”.
- Doświadczenie praktyczne jako klucz. Decydenci, którzy mieli okazję bezpośrednio zaobserwować efekty innowacji demokratycznych, są bardziej skłonni do ich wspierania. Warto właśnie wśród nich znaleźć rzeczników nowych rozwiązań.
- Znaczenie konstruktywnej krytyki. Jeśli wprowadzamy jakieś nowe rozwiązania, uważnie przyglądajmy się co działa, a co należy poprawić. Krytyka zazwyczaj nie dotyczy partycypacji czy innowacji demokratycznych w ogóle, ale konkretnych aspektów czy szczegółów rozwiązań.
- Rola organizacji pozarządowych. Decydenci podkreślają ważność organizacji pozarządowych w procesie angażowania mieszkańców i promowania innowacji demokratycznych.
- Kontekst narodowy i regionalny. Każda innowacja demokratyczna powinna być dostosowana do specyfiki kraju czy regionu, z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań i potrzeb. W badaniach były widoczne różnice w postrzeganiu roli innowacji demokratycznych. W Wielkiej Brytanii było widać najwięcej sceptycyzmu – nie polepszą one trudnej sytuacji politycznej i gospodarczej. W Szkocji było widać duże zainteresowanie nowymi formami partycypacji. Dwie główne partie szkockie podkreślają wagę wpływu mieszkańców. We Francji najwięcej zainteresowania wzbudzały duże formy w skali kraju jako narzędzie wprowadzania zmian systemowych. Innowacje były postrzegane jako skuteczny sposób radzenia sobie z publicznymi przejawami niezadowolenia z systemu politycznego. W kontekście niemieckim struktury instytucjonalne były postrzegane jako stosunkowo silne. Wielu rozmówców koncentrowało się na kulturze demokratycznej i partycypacji obywatelskiej. Kluczowym zmartwieniem był wzrost znaczenia skrajnie prawicowej AfD i wyzwania, jakie stanowiła ona dla funkcjonowania demokracji parlamentarnej. Dlatego też otwartość na demokratyczne innowacje była najsilniejsza, gdy postrzegano je jako wzmacniające demokrację przedstawicielską.
Jak przekonać decydentów?
- Prezentowanie dobrych praktyk: Udostępnianie przykładów udanych implementacji innowacji demokratycznych może stanowić silny argument przekonujący.
- Edukacja i wyjaśnianie: Ważne jest, aby nie zakładać, że zalety innowacji są oczywiste dla wszystkich. Należy tworzyć przestrzeń do dyskusji i wyjaśnień.
- Postaw na ewolucję: Zamiast proponować rewolucyjne zmiany, warto promować podejście ewolucyjne, realizowane krok po kroku.
- Podkreśl praktyczne korzyści: Wskazanie, jak innowacje demokratyczne mogą rozwiązać konkretny problem lub usprawnić istniejące procesy, może zwiększyć ich atrakcyjność dla decydentów.
- Budowanie zaufania: Proces wprowadzania innowacji demokratycznych wymaga cierpliwości i konsekwentnego budowania zaufania między wszystkimi zainteresowanymi stronami.
Raport „Engaging with political decision-makers about democratic innovation in Germany, France, and the UK” dostarcza cennych wskazówek dla rzeczników innowacji demokratycznych. Pokazuje, że mimo wyzwań, istnieje wiele sposobów na budowanie mostów między decydentami a zwolennikami głębszej partycypacji obywatelskiej. Kluczemjest otwartość na dialog, gotowość do nauki z doświadczeń innych i przekonanie, że zmiana na lepsze jest możliwa. Przyjęcie strategii małych kroków może okazać się kluczem do sukcesu, umożliwiając stopniowe wprowadzanie zmian, które z czasem przyniosą znaczące korzyści dla demokracji i społeczeństwa.
Zachęcamy do zapoznania się z pełnym raportem i dołączenia do dyskusji na temat tego, jak możemy wspólnie pracować nad wzmocnieniem demokracji poprzez innowacje demokratyczne.
Artykuł powstał w ramach projektu „Wydział Partycypacji”. Program dofinansowany ze środków UE. Wyrażone poglądy i opinie są jedynie opiniami autora lub autorów i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy i opinie Unii Europejskiej lub Europejskiej Agencji Wykonawczej ds. Edukacji i Kultury (EACEA). Unia Europejska ani EACEA nie ponoszą za nie odpowiedzialności.