Fundusze dla klimatu – sieć doradców ngo powstała z inicjatywy OFOP (Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych) w ramach programu „Zielony Lider” Fundacji Sędzimira. Kilkadziesiąt osób z całej Polski, w tym dwie osoby z Fundacji SocLab od jesieni 2022 szkoliło się w zakresie wykorzystania na „zieloną” infrastrukturę unijnych funduszy, które lada moment ruszą.
Takiego wsparcia działań proekologicznych jeszcze nie widzieliśmy, bo ponad 30% unijnych pieniędzy które do nas trafią jest dedykowane działaniom środowiskowym. Cel Polityki 2 (CP2) „Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa” będzie realizowany w programach finansowych: Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS), Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) oraz programach regionalnych, czyli u nas w programie Fundusze Europejskie dla Podlaskiego, w Priorytecie II „Region przyjazny środowisku” z alokacją 359 000 000 euro.
Wszystko jasne? Brrrr… urzędowa nowomowa powoduje, że już po pierwszych kilku linijkach odechciewa nam się czytać dalej i zaczynamy sprawdzać, czy aby nie przyszła przypadkiem jakaś nowa wiadomość na Messengerze czy mailu. Właśnie dlatego powstała sieć doradców klimatycznych którzy na siebie wzięli przedzieranie się przez unijne programy i procedury. W Fundacji SocLab są nimi Monika Pietkiel i Piotr Znaniecki. Doradzają organizacjom pozarządowym, samorządom i mieszkańcom, w jaki sposób unijne środki mogą być sensownie wykorzystane na „zazielenienie” inwestycji rozwojowych w naszym regionie. Sensownie – to odpowiednie słowo, gdyż już niejednokrotnie spotkaliśmy się z działaniami pozornymi, np. konsultacjami, których tak naprawdę nie było, produkcją filmu lub broszury które mało wnoszą, ale dużo kosztują, tylko po to by odhaczyć w projekcie „kampanię edukacyjną”. Co gorsza, zdarzały się działania szkodliwe dla środowiska ukryte pod ekologiczną łatką, np. wycięcie i wybetonowanie w obszarze chronionym dużego stanowiska pod tablicę informującą o walorach naturalnego krajobrazu. Niestety o takich złych inwestycjach dowiadujemy się często dopiero gdy na teren wjeżdżają koparki, a wtedy najczęściej jest już za późno.
Aby uniknąć takich wpadek doradcy klimatyczni już teraz oferują swoją pomoc na etapie przygotowywania projektów lub nawet jeszcze wcześniej – na etapie myślenia na co w gminie warto przeznaczyć unijne środki.
Duża w tym rola społeczności lokalnych i organizacji pozarządowych, bez ich aktywności doradcy klimatyczni sami niewiele zdziałają, potrzebują sygnału od osób najbardziej zainteresowanych, a więc ludzi którzy mieszkają na terenie objętym inwestycją. Warto już teraz o tym myśleć, bo dobrze wydane unijne środki mogą zaowocować wieloma wartościowymi rozwiązaniami, które jeszcze bardziej zazielenią nasz region i stworzą go bardziej przyjaznym mieszkańcom, turystom i przyrodzie. Mogą to być: ogrody deszczowe, zielone dachy, ścieżki rowerowe, społeczne kompostowniki, nowoczesna infrastruktura społeczna taka jak baseny, boiska, sale sportowe i widowiskowe, centra przesiadkowe, łąki kwietne, bulwary nadrzeczne. Wszystkie inwestycje powinny być realizowane z zasadą “do no significant harm” (“nie czyń poważnych szkód”), dlatego warto je wcześniej dobrze zaplanować, uwzględniając wpływ na środowisko i klimat.
Więcej o programie doradców klimatycznych dla ngo i społeczności lokalnych „Fundusze dla klimatu” na stronie: https://ofop.eu/funduszedlaklimatu
Całościowy przegląd programów i funduszy unijnych dostępnych dla Polski:
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/wszystkie-serwisy-programow
- Fundusze Europejskie dla Podlaskiego https://rpo.wrotapodlasia.pl/fedlapodlaskiego
- Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko https://www.feniks.gov.pl
- Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej https://www.fepw.gov.pl
- Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki https://www.nowoczesnagospodarka.gov.pl
Opracował: Piotr Znaniecki
