Praca z młodzieżą odgrywa kluczową rolę w budowaniu społeczeństwa otwartego, sprawiedliwego i odpornego na wyzwania przyszłości. W czasach dynamicznych zmian społecznych, technologicznych i środowiskowych pojawia się zatem szereg pytań dotyczących roli jaką pracownicy młodzieżowi odgrywają i mogą odgrywać w pracy z młodzieżą w nadchodzących dekadach? Na to i wiele innych pytań odpowiada raport „Futures of Youth Work” (2024), opublikowany przez The Strategic National Agency Cooperation (SNAC) w ramach European Academy on Youth Work.
Na wstępie warto zaznaczyć, że raport (autorstwa Gisèle Evrard, Darko Markovicia, Özgehana Şenyuvę i Aleksandrę Szymczyk) nie ma na celu prognozowania przyszłości, lecz identyfikację kluczowych trendów, zmian społeczno-ekonomicznych oraz wyzwań, które mogą wpłynąć na sektor pracy z młodzieżą. Jego głównym celem jest wskazanie praktycznych rekomendacji, które pomogą organizacjom i pracownikom młodzieżowym skutecznie dostosować się do nadchodzących zmian i dalej wzmacniać swoje działania.
Jakie wnioski płyną z raportu? Jakie trendy i strategie powinny kształtować przyszłość pracy z młodzieżą? Zachęcamy do zapoznania się z publikacją.
Najważniejsze trendy wpływające na przyszłość pracy z młodzieżą
1. Zmiany demograficzne i wyzwania międzypokoleniowe
Społeczeństwa europejskie starzeją się, a liczba młodych ludzi maleje. Oznacza to, że przyszła praca z młodzieżą będzie musiała uwzględniać budowanie więzi międzypokoleniowych i angażowanie seniorów w działania społeczne. Może to prowadzić do ewolucji pracy z młodzieżą w stronę bardziej wielowymiarowej i zintegrowanej pracy społecznej, łączącej różne grupy wiekowe we wspólnych inicjatywach.
2. Nowe technologie – szansa czy zagrożenie?
Technologie cyfrowe, sztuczna inteligencja i rzeczywistość wirtualna (AR/VR) mają potencjał, by zmienić edukację i sposoby angażowania młodzieży. Mogą one tworzyć bardziej spersonalizowane doświadczenia edukacyjne, ale jednocześnie niosą ryzyko wykluczenia cyfrowego, dezinformacji oraz negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne młodych ludzi.
Przyszła praca z młodzieżą powinna więc nie tylko korzystać z nowych technologii, ale także edukować młodych ludzi w zakresie etyki i higieny cyfrowej, krytycznego myślenia i cyberbezpieczeństwa.
3. Kryzys klimatyczny i migracje klimatyczne
Zmiany klimatyczne to jedno z największych wyzwań przyszłości. Wzrost liczby uchodźców klimatycznych, migracje do miast oraz coraz większe zaangażowanie młodych ludzi w aktywizm ekologiczny wymagają nowego podejścia do pracy z młodzieżą.
Organizacje młodzieżowe powinny być przygotowane do wspierania młodych aktywistów, prowadzenia działań edukacyjnych na rzecz klimatu oraz pomagania społecznościom dotkniętym zmianami klimatycznymi.
4. Przyszłość rynku pracy i rola edukacji
Niepewność na rynku pracy, rozwój automatyzacji i zmiana sposobu zatrudnienia sprawiają, że młodzi ludzie potrzebują elastyczności, umiejętności adaptacji i wsparcia w planowaniu kariery. Tradycyjna edukacja może nie być wystarczająca, dlatego praca z młodzieżą powinna wspierać rozwój umiejętności przyszłościowych, takich jak: przedsiębiorczość i kreatywność, umiejętności cyfrowe, inteligencja emocjonalna i odporność psychiczna.
5. Demokracja, partycypacja i prawa młodzieży
W obliczu zmian politycznych i rosnącej polaryzacji społecznej młodzi ludzie poszukują nowych form zaangażowania obywatelskiego. Klasyczne modele demokracji mogą nie być dla nich wystarczająco angażujące, dlatego praca z młodzieżą powinna pomagać w rozwijaniu alternatywnych sposobów partycypacji, takich jak ruchy obywatelskie, czy aktywizm cyfrowy.
Rekomendacje dla sektora pracy z młodzieżą
Raport „Futures of Youth Work” wskazuje na konieczność dostosowania sektora pracy z młodzieżą do nadchodzących zmian społecznych, technologicznych i środowiskowych. Według autorów istnieje 7 kluczowych strategii, które pomogą organizacjom młodzieżowym skutecznie reagować na przyszłe wyzwania:
Świadoma i elastyczna postawa
Praca z młodzieżą powinna łączyć sprawdzone metody z otwartością na innowacje. Organizacje powinny regularnie analizować skuteczność swoich działań i testować nowe podejścia, takie jak wykorzystanie technologii czy gamifikacja w edukacji.
Gotowość na przyszłość
Sektor młodzieżowy musi aktywnie śledzić trendy i być przygotowanym na zmiany. Szkolenia dla pracowników, współpraca międzysektorowa oraz inwestowanie w badania nad przyszłością młodzieży pomogą lepiej reagować na dynamiczne wyzwania.
Tworzenie przestrzeni do rozmów o przyszłości
Młodzież powinna mieć realny wpływ na kształtowanie swojej przyszłości. Organizowanie paneli dyskusyjnych, grup roboczych oraz interaktywnych narzędzi do refleksji nad przyszłością wzmocni ich poczucie sprawczości.
Myślenie zorientowane na przyszłość – rozwój umiejętności kształtowania zmian
Myślenie zorientowane na przyszłość (future-thinking) jest kluczowe dla sektora pracy z młodzieżą. Nie chodzi o przewidywanie przyszłości, lecz o zrozumienie różnych możliwych scenariuszy oraz rozwijanie zdolności do ich aktywnego kształtowania. Wymaga to przyjęcia odpowiedniego podejścia – poczucia sprawczości i przekonania, że zarówno jednostki, jak i całe społeczności mogą realnie wpływać na zmiany społeczne. To podejście oznacza przesunięcie akcentu z biernego uczestnictwa w wydarzeniach na aktywne kształtowanie ich rezultatów.
Systemowe podejście do zmian
Praca z młodzieżą nie może istnieć w oderwaniu od innych sektorów. Współpraca z edukacją, rynkiem pracy i zdrowiem publicznym oraz aktywne wpływanie na polityki młodzieżowe pozwoli skuteczniej wspierać młodych ludzi.
Redefinicja roli pracy z młodzieżą
Zmieniające się warunki społeczne mogą wymagać nowego podejścia do pracy z młodzieżą. Może ona ewoluować w kierunku działań międzypokoleniowych lub obejmować nowe obszary, takie jak wsparcie psychiczne, aktywizm klimatyczny czy edukacja cyfrowa.
Otwartość na transformację
Organizacje młodzieżowe muszą być czujne na „sygnały zmian” i gotowe do wprowadzania innowacji. Eksperymentowanie z nowymi metodami i rezygnacja z nieskutecznych rozwiązań pozwolą utrzymać aktualność sektora i jego wpływ na młode pokolenia.
Przyszłość pracy z młodzieżą zależy od naszej zdolności do adaptacji i innowacji
Raport „Futures of Youth Work” pokazuje, że przyszłość pracy z młodzieżą nie jest określona – to, jak będzie wyglądać, zależy od naszych decyzji i działań już teraz. W obliczu globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, rozwój technologii czy transformacje społeczne, kluczowe jest, aby sektor pracy z młodzieżą był elastyczny, innowacyjny i gotowy na przyszłość. Dzięki temu młodzi ludzie będą mieli wsparcie, jakiego potrzebują, by odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się świecie i aktywnie kształtować swoją przyszłość.
📌 Pełny raport „Futures of Youth Work” jest dostępny pod linkiem: https://www.eayw.net/final-report-of-the-third-eayw-published/