Energia – palący problem
Drożyzna opału i paliw ostatnio mocno dała się we znaki wszystkim, zarówno zwykłym ludziom jak i firmom, co odbiło się na cenach produktów w sklepach. Coraz więcej osób mówi że koszty ogrzewania mieszkania stanowią rosnący problem, a wielu ostatnią zimę przeżyło w niedogrzanych pomieszczeniach, z taką samą perspektywą na kolejny sezon grzewczy. Ubóstwo energetyczne – termin wcześniej nieznany, przewija się w rozmowach i mediach coraz częściej. Z tym problemem zmierzyliśmy się w Białymstoku w czerwcu 2022 r. podczas zorganizowanej przez Fundację SocLab narady lokalnej o ubóstwie energetycznym, będącej elementem ogólnopolskiej kampanii prowadzonej przez Fundację Stocznia.
Zbierano opinie osób, które mogą spojrzeć na ten problem z różnych stron: specjalistów od energetyki, mieszkańców, organizacje pozarządowe zajmujące się osobami zagrożonymi ubóstwem, instytucje zajmujące się ochroną środowiska, naukowców, partie polityczne, aktywistów.
Podobne spotkania odbyły się równolegle w wielu innych miejscowościach w całym kraju.
Wyniki narad lokalnych są dostępne pod adresem https://naradaoenergii.pl/zakonczylismy-narady-lokalne-o-kosztach-energii/
Ogólnopolski panel obywatelski o kosztach energii
Wnioski z lokalnych narad obywatelskich posłużyły za punkt wyjścia do pierwszego ogólnopolskiego panelu obywatelskiego na temat kosztów energii. Fundacja Stocznia wraz z partnerami przeprowadziła go od września do grudnia 2022 roku. Losowo wybrana 100 osobowa grupa, po zapoznaniu się z materiałami przygotowanymi przez specjalistów, wypracowała rekomendacje do polskich władz.
Szczegóły ogólnopolskiego panelu: https://naradaoenergii.pl/
Werdykt
Wnioski ogólnopolskiego panelu wskazywały głównie na problematykę termomodernizacji, przyłączeń do sieci ciepłowniczej, a także modernizacji sieci energetycznej i elektroenergetycznej w kierunku przyjmowania energii z odnawialnych źródeł energii (OZE). Problemem pochodnym jest zanieczyszczenie powietrza – smog, pojawiający się głównie w sezonie grzewczym za sprawą rozproszonych źródeł tzw. niskiej emisji, czyli mówiąc prościej – z kominów domów ogrzewanych starymi piecami na węgiel i drewno.
Paneliści wypracowali zalecenia zmierzające do poprawy sytuacji, w trzech najważniejszych sferach.
1. Wysokie koszty energii – modernizacją sieci energetycznej (97% głosów). To cały pakiet działań, od dostosowania sieci do przyjmowania i zarządzania energią z odnawialnych źródeł (99% poparcia) oraz rozwoju instalacji prosumenckich (97%), po wprowadzenie regulacji umożliwiających budowę linii bezpośrednich (95%). Otwarcie drogi do działań na rzecz szybszego rozwoju tzw. rynku prosumenckiego (gdzie obywatele sami wytwarzają energię na swoje potrzeby) w ramach różnych form wspólnot energetycznych, opartych na ekologicznych źródłach, takich jak wiatr, słońce czy biomasa (choć uznawanie jej za źródło OZE bywa przez niektóre środowiska krytykowane). Chodzi zarówno o zdjęcie barier prawnych, dodatkowe środki i programy dotacyjne, jak i badania w poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań. Obrazowo można by powiedzieć głosem Panelistów i Panelistek: „uwolnijcie (zieloną) energię i oddajcie ją w ręce społeczności”.
- Niska efektywność energetyczna budynków. Wskazano, że dla ponad trzech milionów osób dom, z którego ciepło ucieka przez nieszczelne drzwi, niewyizolowane ściany czy nieefektywne źródło ciepła, jest często jednym z ważniejszych problemów spychających ich w trudną sytuację. Niezbędny jest dobrze działający i prosty system wsparcia inwestycji termomodernizacyjnych, oraz działania informacyjne na rzecz zmiany nawyków w korzystaniu z energii.
- Niskie dochody. Najważniejsze wskazane rozwiązania dotyczą dwóch wątków: kroków na rzecz bardziej dostępnego mieszkalnictwa i wsparcia finansowego dla osób faktycznie doświadczających ubóstwa.
Autor: Piotr Znaniecki
